ภาวะแทรกซ้อนในผู้ป่วยโรคเบาหวาน มีอะไรบ้าง

ผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน มีความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อนจากโรคเบาหวาน ที่พบบ่อยที่สุด คือ โรคที่ส่งผลต่อหัวใจ หลอดเลือด ดวงตา ไต เส้นประสาท ฟัน และเหงือก ซึ่งหากผู้ป่วยเบาหวานไม่ดูแลตัวเองให้ดี หรือไม่ได้รับการรักษา แล้วปล่อยให้ระดับน้ำตาลสูงขึ้นเรื่อยๆ เป็นเวลานานติดต่อกัน ก็อาจทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนเรื้อรังจากโรคเบาหวานได้ โดยในระยะยาวโรคเหล่านี้จะส่งผลให้การทำงานของหลอดเลือดผิดปกติ และนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวานที่รุนแรงมากขึ้นอีกด้วย

ภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน

ภาวะแทรกซ้อนในผู้ป่วยโรคเบาหวาน แบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่ม คือ

กลุ่มที่ 1 ภาวะแทรกซ้อนเฉียบพลัน

ภาวะแทรกซ้อนเฉียบพลัน จะเกิดกับผู้ป่วยที่มีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ หรือ ภาวะน้ำตาลในเลือดสูงรุนแรง ร่วมกับภาวะกรดคีโตนคั่ง DKA (Diabetic Ketoacidosis)

• ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
  ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia) คือ ภาวะที่ร่างกายมีระดับน้ำตาลในเลือดน้อยกว่า 70 มิลลิกรัม/เดซิลิตร มักทำให้เกิดอาการใจสั่น อ่อนเพลีย สับสน เกร็ง เป็นลม นำไปสู่อาการชัก และหมดสติ โดยภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำนั้น มีโอกาสเกิดขึ้นสูงกับผู้ป่วยโรคเบาหวาน ที่ใช้ยาลดน้ำตาล หรือ ฉีดอินซูลิน
• ภาวะน้ำตาลในเลือดสูง
  ภาวะน้ำตาลในเลือดสูง ชนิดที่มีกรดคีโตนคั่ง DKA (Diabetic Ketoacidosis) คือ ภาวะน้ำตาลในเลือดสูงร่วมกับเลือดเป็นกรด เป็นภาวะฉุกเฉินที่พบได้ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 1 (พึ่งอินซูลิน) คือมีระดับน้ำตาลในเลือดมากกว่า 250 มิลลิกรัม/เดซิลิตร โดยเมื่อระดับน้ำตาลในเลือดสูง ส่งผลให้ร่างกายสร้างคีโตน ซึ่งเป็นสารที่มีฤทธิ์เป็นกรดออกมาในกระเแสเลือดมาก ทำให้เลือดมีภาวะเป็นกรด มักทำให้เกิดอาการกระหายน้ำ ปัสสาวะบ่อย  เหม่อลอย หอบลึก ช็อก หมดสติ และอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต

กลุ่มที่ 2 ภาวะแทรกซ้อนเรื้อรัง

ภาวะแทรกซ้อนเรื้อรัง พบได้บ่อยในผู้ป่วยโรคเบาหวาน มักเกิดขึ้นในระยะยาว โดยส่วนใหญ่มักเป็นความเสื่อมของเส้นเลือด ที่ไปหล่อเลี้ยงตามอวัยวะต่างๆ ของร่างกาย ได้แก่ สมอง หัวใจ ไต ตา และหลอดเลือดส่วนปลายอุดตัน โดยเฉพาะบริเวณต้นขา ซึ่งเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดแผลที่เท้าในผู้เป็นเบาหวานนั่นเอง โดยภาวะแทรกซ้อนเรื้อรังสามารถแบ่งออกเป็น ภาวะแทรกซ้อนที่หลอดเลือดใหญ่ และภาวะแทรกซ้อนที่หลอดเลือดเล็ก

• ภาวะแทรกซ้อนที่หลอดเลือดใหญ่
  ภาวะแทรกซ้อนที่หลอดเลือดใหญ่ (Macrovascular) เกิดในผู้ป่วยเบาหวาน ที่มีระดับน้ำตาลในเลือดสูงเป็นเวลานาน ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของผนังหลอดเลือด เกิดภาวะหลอดเลือดตีบแข็ง ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนทางหลอดเลือดใหญ่ คือ โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ โรคหลอดเลือดสมอง และโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลาย ทำให้เกิดบาดแผลเบาหวานที่เท้าได้
• ภาวะแทรกซ้อนที่หลอดเลือดเล็ก
  ภาวะแทรกซ้อนที่หลอดเลือดเล็ก ที่เกิดขึ้นจากการเสื่อมของเส้นเลือด ที่พบได้ในผู้ป่วยโรคเบาหวาน ที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม จะทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่จอประสาทตา ไต และทางระบบประสาทได้

ภาวะน้ำตาลในเลือดสูงร่วมกับเลือดเป็นกรด

ภาวะแทรกซ้อนหลายอย่างที่มากับโรคเบาหวาน มักค่อยเป็นค่อยไปจนผู้ป่วยไม่ทันสังเกตเห็นความผิดปกติในระยะเริ่มแรก ภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวานเกิดจากภาวะน้ำตาลในเลือดที่สูงเกินไปจนทำให้อวัยวะต่างๆ เสียหาย ดังนั้นการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ และการพบแพทย์อย่างสม่ำเสมอตามนัดหมาย จึงเป็นเรื่องที่สำคัญอย่างยิ่งเพราะช่วยป้องกันและลดความรุนแรงของภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ได้